Bài đăng

MỘT NGỘ NHẬN SAI LẦM VỀ TIỀN GIẤY

Hình ảnh
Nói đến cải cách của thiên tài sinh nhầm thời - Hồ Quý Ly, mọi người sẽ nghĩ đến điều gì trước tiên? Đa số người được hỏi câu này sẽ trả lời là tiền giấy, ngay trong SGK cũng đưa tiền giấy vào cải cách của nhà Hồ, hay đi xa hơn, nhiều người còn mặc định nhà Hồ là triều đại đầu tiên ban hành/sử dụng tiền giấy trong lịch sử Việt Nam! Nói vậy chúng tôi e là chưa chuẩn lắm. Chúng tôi không phủ nhận nhà Hồ thực sự có những chính sách liên quan đến việc này, nhưng có một điều ít ai nhận ra hoặc phổ biến, đó là cải cách tiền giấy đã có từ cuối thời nhà Trần (1226-1400), chớ không phải mãi đến tận nhà Hồ (1400-1407) mới xuất hiện. Nói có sách, mách có chứng, cứ lật sử liệu gần nhất ghi chép về việc ấy là Đại Việt Sử Ký Toàn Thư - Bản Kỷ - Quyển VIII, sẽ thấy một đoạn như sau: “Bính Tý, [Quang Thái] năm thứ 9 [1396], (Minh Hồng Vũ năm thứ 29). Mùa hạ, tháng 4, bắt đầu phát [tiền giấy] Thông bảo hội sao. In xong, ra lệnh cho người đến đổi, cứ 1 quan tiền đồng đổi lấy 1 quan 2 tiền giấy. Thể thức...

MỘT NGỘ NHẬN SAI LẦM VỀ NHÀ NGUYỄN

Hình ảnh
Trước hết, chúng tôi phải lưu ý rằng bài viết không nhằm mục đích biện hộ cho nhà Nguyễn (1802-1945), mà từng nét mực đang được viết trên tinh thần “gặp chỗ đáng nghi trong sử thì cần biện bạch để mong rõ sự thật”. Nên những ai không muốn tìm đến sự thật đã qua, mà chỉ muốn tự lừa dối bản thân thì có thể lướt qua bài này nhé. Đi vào nội dung, từ thế kỷ trước đến nay có một thông tin mà nhiều người đến tận thời điểm này vẫn còn tin tưởng, đó là nhà Nguyễn, hay nói cho đúng là 50 năm đầu của triều đại này (tương ứng với thời gian trị vì của vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức) có 400 cuộc khởi nghĩa/nổi dậy chống triều đình Huế (nhiều nguồn khác nhau sẽ thay đổi, có thể là 300, có lúc lên đến tận 500 cuộc). Vấn đề ở những số liệu này, là nó không có căn cứ! Thật vậy, theo như chúng tôi nghiên cứu được, thì người đầu tiên đưa ra số liệu kia là sử gia Chu Thiên vào năm 1960 trên Tạp chí Nghiên cứu lịch sử, số 19, qua bài viết dưới nhan đề “Mấy Nhận Xét Nhỏ Về Những Cuộc Nông Dân Khở...

NHÂN VẬT LỊCH SỬ ĐẦU TIÊN CẤM SỬ DỤNG HAI TỪ “AN NAM”

Hình ảnh
Nhân những ngày gần đây, trên mạng xã hội đang nổi lên những cuộc tranh luận xoay quanh hai từ “An Nam”: người thì lập luận rằng đây là hai từ đáng nhục, là cái danh xưng mà nhà Đường đặt ra để chỉ nước ta (An Nam đô hộ phủ) hay thực dân Pháp sau này dùng để gọi người Việt (Annamite), được hiểu theo nghĩa đầy tiêu cực, mang hàm ý khinh miệt; người thì lập luận rằng đây là hai từ bình thường, được chính cha ông chúng ta tự gọi/tự đặt một cách thông dụng trong lịch sử (như An Nam tứ đại khí, Yêu sách của nhân dân An Nam, An Nam Cộng sản Đảng…). Chúng tôi, với mong muốn cuộc tranh luận sẽ nhanh chóng đạt được kết quả, xin phép được cung cấp một thông tin thú vị có liên quan đến chủ đề trên. Cụ thể, không chỉ có mỗi người hiện đại như chúng ta mới lên án việc sử dụng hai từ “An Nam”, mà chính vua Gia Long (1762-1820) ngày trước cũng có văn bản hành chính phê phán về vấn đề này. Đọc đến đây, tất sẽ có bạn tự hỏi, vua Gia Long mà làm vậy sao? Thì cứ lật Đại Nam thực lục - Đệ nhất kỷ - Quyển ...

CHẾ ĐỘ THƯỢNG HOÀNG NHÀ TRẦN VÀ VÀI THỐNG KÊ

Hình ảnh
Năm 1225, Trần Cảnh lên ngôi vua khi chỉ mới 8 tuổi, trước bối cảnh ấy, Trần Thủ Độ đã chủ trương: “... Nhị lang (tức Trần Cảnh) chưa am hiểu việc nước, chính sự nhiều chỗ thiếu sót, vận nước mới mở, lòng dân chưa phục, mối họa không phải là nhỏ. Ta (tức Trần Thủ Độ) tuy là chú nhưng không biết chữ nghĩa gì, còn phải rong ruổi đông tây để chống giặc cướp, không gì bằng mời thánh phụ (tức Trần Thừa) làm thượng hoàng tạm coi việc nước, một hai năm sau thiên hạ nhất thống, lại giao quyền chính cho Nhị lang” (Toàn Thư). Tưởng là việc quyền biến theo lối phụ chính tạm thời thay vua nhỏ, nào ngờ, điều đó đã trở thành một thể chế đặc thù cho vương triều Trần: chế độ thượng hoàng - vua. Bảng thống kê sau đây sẽ phản ánh chế độ độc đáo đó (xem ảnh). Từ bảng thống kê trên, chúng ta thấy: + Theo sử cũ, Trần Thừa làm thượng hoàng cho đến năm ông ta mất là năm 1234, thọ 51 tuổi, lúc đó Thái Tông 16 tuổi. Thái Tông làm vua một mình được 17 năm, đến 41 tuổi mới nhường ngôi cho con. Như vậy, Thái Tông...

HỌ MẸ CÁC VỊ VUA TRẦN

Hình ảnh
Nhận xét về vấn đề hôn nhân của nhà Trần, sử quan Ngô Thì Sĩ lên án: “Than ôi! Gây dựng nên triều đình nhà Trần là triều đình dâm loạn như loài chim muông là tự việc Thủ Độ lấy Thiên cực mở đầu ra đó” Liệu có đến mức "dâm loạn" như cụ nói không, bài viết này không có tham vọng trả lời hoàn toàn, mà chỉ hệ thống lại tư liệu về vấn đề hôn nhân của triều đại thú vị này thông qua nghiên cứu họ mẹ của các ông vua. Đi vào nội dung: - Trần Thái Tông (1225 - 1258): Thân mẫu không rõ tên, người họ Lê. Đại Việt sử ký toàn thư (Bản kỷ, Q5(a), tr. 2) chép: “vua là con thứ của Thừa, mẹ họ Lê”. - Trần Thánh Tông (1258 - 1278): Thân mẫu là Hiển Từ Thuận Thiên hoàng thái hậu, người họ Lý. Đại Việt sử ký toàn thư (Bản kỷ, Q5(a), tr. 30) chép: “con trưởng dòng đích của Thái Tông, mẹ là Hiển Từ Thuận Thiên hoàng thái hậu Lý thị”. - Trần Nhân Tông (1278 - 1293): Thân mẫu là Nguyên Thánh Thiên Cảm hoàng thái hậu, người họ Trần. Đại Việt sử ký toàn thư (Bản kỷ, Q5(b), tr. 12) chép: “con trưởng của...